Fehmi Koru*
Tahmin ettiğim gibi, Amerika’nın dünyaca ünlü üç üniversitesinin rektörlerinin Kongre’ye çağrılıp hesaba çekilmesi, o ülkede ciddi tepkilere yol açtı.
Bir gün arayla yazdığım iki yazıda İsrail’in elinin nereye kadar uzandığından hareketle, Netanyahu’nun ABD’yi de değiştirmek niyetinde olduğundan söz etmiştim. Fırsat bu fırsat deyip, ABD’yi, İsrail gibi baskıcı, özgürlüklerin rafa kaldırıldığı bir ülke haline dönüştürme ve Joe Biden’i de her konuda kendisinin peşine takma sevdasında Netanyahu.
Soğuk Savaş günlerinin bir bölümünde öyleydi Amerika…
İlk adım Kongre’de rektörleri hesaba çekmeyle atıldı.
Görüntü, 1950’lerde Joseph McCarthy adlı senatörün yaptığına çok benziyordu.
Öğrencilerin İsrail karşıtı gösterilerine izin verdikleri, gösterilere katılan öğrencilerini kovmadıkları için hesaba çekilen rektörlerden biri, UPENN’in rektörü, istifaya zorlandı.
Mezun olduğu UPENN’e, iş dünyasından biri, “Ben geçen yıl 100 milyon dolar bağışta bulunmuştum, paramın iadesini istiyorum” diye ortaya atılmıştı.
Ne kadar ayıp.
Harvard Üniversitesi’nin rektörü de atayan yöneticileri ise, UPENN yönetimin tam aksine, “Rektörümüze sahip çıkıyoruz” diyen bir açık duyuruya hepsi imzalarını koydular.
Ama önce şu bağış konusuna biraz ayrıntı getireyim.
Amerika’da eyaletlerin desteklediği üniversiteler ve yüksek okullar yanında, tamamen bağımsız, bizdeki vakıf üniversitelerini andıran eğitim kurumları da var.
İsimleri en çok bilinenler zaten vakıf üniversiteleri…
Her yıl açıklanan en başarılı üniversiteler listelerinin en üst sıralarında o tür üniversiteler yer alıyor. Bunlar arasından sekizinin bir de adı bulunuyor: Ivy League (Sarmaşık ligi)…
Binalarının sarmaşıklı görüntüsü bu adı duyumsatmış olmalı.
Vakıf üniversiteleri için mezunlarının bağışları önemli.
Aksatmadan, her yıl belli dönemlerde, mezunlara az çok demeyip okullarına bağışta bulunmaları için mektuplar gönderilir. 100 dolar gönderen de olur, yüzlerce milyon dolar da…
En çok bağış toplamayı başaran Harvard Üniversitesi’dir.
Harvard’a 2022 yılında yapılan bağışların toplamı tam 50 milyar 877 milyon 680 bin dolar…
[İlk 15 üniversitenin 2022 bağış tablosunu aşağıda bulacaksınız.]
Massachusetts Institute of Technology (MIT) ve University of Pennsylvania’nın (UPENN) aynı dönemde topladığı bağışların toplamı da 45 milyar 325 milyon 160 bin dolar.
Büyük meblağlar bunlar.
Dünyanın en iyi hocalarını, en gelişkin eğitim malzemelerini, en uygun ortamlarda bulundurabilmek için, üniversitelerin yalnız öğrencilerden kayıt parası almaları yetmez elbette; o gelirleri bağışlarla takviye etmek gerekir.
Eminim, Harvard Üniversitesi’nin bağışçı mezunları arasında da, yönetimin özgürlükçü tutumundan rahatsızlık duyanlar vardır; ancak ya bu hislerini dışa vurmamışlar ya da vursalar bile yönetimde bulunanlar onlara pabuç bırakmamışlar.
Önemli bir çıkış Harvard yönetiminin yaptığı…
Dedikleri özetle şu:
“Kafa karıştırıcı ve zor bir zaman aralığında, bizler hepimiz Rektör (Claudine) Gay’in arkasındayız. Harvard’ın açık tartışma, akademik özgürlük şampiyonluğunun devamından yanayız; öğrencilerimize karşı şiddet kullanılması ve sınıflarda derslere müdahale edilmesine müsamaha edilmeyeceği konusundaki güçlü inancımızın da arkasındayız. Harvard’ın misyonu, derin toplumsal konulara cevap teşkil edecek ve yapıcı tartışma ortamına da yarayacak şekilde, bilginin, araştırmanın ve icadın daha ileriye götürülmesidir ve bizler Rektör Gay’in bu hayati önemdeki görevi Harvard’ı daha ileriye taşıyarak yerine getireceğine eminiz.”
Merak edenleriniz olabilir diye, rektörün de 12. üyesi olduğu Harvard Yönetimi’nin (Harvard Corporation) diğer 11 üyesinin, daha önce önemli mevkilerde bulunmuş kişilerden veya halen çeşitli büyük şirketlerin yöneticilerinden oluştuğunu bilmenizi isterim. Eminim aralarında Musevi kökenli olanlar da vardır. Ama hepsi oy birliği ile rektörlerinin arkasında durabildiler.
Rektör de siyahi bir kadın profesör.
UPENN yönetiminden de böyle bir duruş beklenirdi; MIT’den de bekliyorum.
[Bir uyarı: Yüksek lisansımı Harvard’ta yaptım, Ben ve eşim MIT’nin değişik bölümlerinde konuk araştırmacı olarak bulunduk; eşim Malzeme Bölümü’nde, ben Uluslararası Araştırmalar Merkezi’nde. Bir oğlum da UPENN’den doktoralı. Yani bu eğitim kurumları konusunda tarafım; bunları bilmenizde yarar var.]
ABD’de 2022 Yılında En Çok Bağış Alan Üniversiteler Listesi:
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden aynen alınmıştır.
